Khi nào thì uống hóc môn tuyến giáp?

* Điều chỉnh hóc môn tuyến giáp sao cho phù hợp sau khi mổ tuyến giáp?

- Phải hiểu việc uống hóc môn tuyến giáp là thay thế bắt buộc suốt đời, không có thuốc nào có thể thay thế khi đã cắt toàn bộ tuyến giáp, hoặc khi cắt 1 thùy tuyến giáp mà thùy còn lại không tiết đủ hóc môn tuyến giáp, hoặc khi còn tuyến giáp nhưng tuyến giáp không tiết đủ hóc môn tuyến giáp do lý do nào đó, như viêm giáp tự miễn... chứ không phải là hỗ trợ như mọi người vẫn nghĩ và vẫn nói.

- Rất nhiều bạn bán thuốc dọa bệnh nhân hóc môn tuyến giáp là thuốc độc bảng A, là nguy hiểm, là độc hại. Đấy là do họ không hiểu đúng.

- Người ta quy định như thế để thấy tầm quan trọng của hóc môn tuyến giáp, phải do Bs chuyên khoa kê đơn và chỉ có đơn của Bác sĩ thì mới được bán, chứ không được hiểu theo một chiều, không được dọa người bệnh để họ bỏ thuốc hóc môn, để bán thêm thuốc bổ gan khi chức năng gan bình thường.

- Theo bạn lá ngón ăn sẽ chết người vậy xếp vào độc loại gì, có cần bán thêm thuốc bổ gan để hết độc không, để cứu được tính mạng không?

- Người ta bị suy giáp vĩnh viễn phải uống bù hóc môn tuyến giáp suốt đời, đi mua hóc môn tuyến giáp để uống thì lại dọa là đấy là thuốc độc, bệnh nhân thì không tỉnh táo, bỏ hóc môn tuyến giáp. Kết quả là suy giáp nặng thêm.

- Vì bán hóc môn tuyến giáp không lãi nhiều nên họ phải giở chiêu trò dọa người bệnh để bán thêm thuốc bổ gan. Xét nghiệm men gan không cao thì sao lại phải uống bổ gan?

>>>Các bạn phải ghi nhớ khi xét nghiệm máu:

- TSH nằm trong khoảng từ 0,2 đến 5 là bình thường hay còn gọi là bình giáp.

- TSH dưới 0,2 gọi là cường giáp hay còn gọi là thừa hóc môn tuyến giáp, TSH càng thấp thì càng cường giáp.

- TSH trên 5 thì gọi là suy giáp hay còn gọi là thiếu hóc môn tuyến giáp, TSH càng cao thì càng suy giáp.

I. Sau mổ cắt 1 thùy tuyến giáp hoặc cắt bán phần 1 thùy hoặc cắt bán phần 2 thùy hoặc lấy nhân 2 thùy thì chưa cần bổ sung hóc môn tuyến giáp ngay cũng đc, nên để 1 tháng sau mổ đi kiểm tra lại sẽ biết thùy còn lại có tiết đủ hóc môn tuyến giáp hay không, lúc đó Bs sẽ căn cứ vào TSH để điều chỉnh hóc môn tuyến giáp cho phù hợp với từng người bệnh.

- Hoặc sau mổ cắt 1 thùy tuyến giáp, khi ra viện Bs sẽ kê hóc môn tuyến giáp với liều 50 mcg/ ngày. Sau mổ uống hóc môn tuyến giáp 1 tháng sẽ đến khám lại khi đó Bs sẽ điều chỉnh hóc môn tuyến giáp đang uống cho phù hợp.

- Cả hai cách trên đều được, không nên quá lo lắng, miễn là Bs phải biết chỉnh hóc môn tuyến giáp, không chỉ là thợ mổ.

*** Điều chỉnh hoocmon đạt theo hướng dẫn cơ bản sau đây:

1. Sau mổ cắt 1 thùy tuyến giáp hoặc cắt bán phần 1 thùy hoặc cắt bán phần 2 thùy hoặc lấy nhân 2 thùy mà lành tính thì:

- Uống hóc môn tuyến giáp và điều chỉnh hóc môn tuyến giáp làm sao TSH nằm trong khoảng bình thường là được ( ví dụ TSH nằm trong khoảng 0,2 đến 5 là đạt yêu cầu).

- Chỉ số T3, FT3, T4, FT4 chỉ là tham khảo thêm, không quyết định để điều chỉnh hóc môn tuyến giáp bằng chỉ số TSH.

- Nếu thùy còn lại sản xuất đủ hóc môn tuyến giáp thì không phải uống hóc môn tuyến giáp, có nghĩa là khi xét nghiệm TSH sẽ nằm trong khoảng bình thường gọi là bình giáp.

- Nếu thùy còn lại không sản xuất đủ hóc môn tuyến giáp tạm thời thì gọi là suy giáp tạm thời, TSH sẽ trên 5, lúc này phải uống bổ sung hóc môn tuyến giáp tạm thời, nếu sau 1 đến 2 tháng uống bổ sung thêm hóc môn tuyến giáp mà TSH dưới 0,2 có nghĩa là đã thừa hóc môn tuyến giáp, lúc này sẽ giảm liều hóc môn tuyến giáp đang uống hoặc ngừng hẳn. Sau 1 đến 3 tháng lại XN lại TSH để xem thùy còn lại có tiết đủ hóc môn tuyến giáp hay không, nếu cứ ngừng hóc môn tuyến giáp mà TSH lại trên 5 thì gọi là suy giáp vĩnh viễn.

- Nếu thùy còn lại không sản xuất đủ hóc môn tuyến giáp, nếu không uống hóc môn tuyến giáp bổ sung vào thì TSH trên 5 là suy giáp vĩnh viễn, bạn phải uống bù hóc môn tuyến giáp suốt đời.

- Liều lượng thuốc hóc môn tuyến giáp bổ sung thêm dựa vào TSH và theo kinh nghiệm của bs chuyên khoa.

- Nếu để suy giáp lâu dài thì cơ thể mệt mỏi vì thiếu hóc môn tuyến giáp, thùy còn lại sẽ to dần lên, các nhân nếu có cũng to dần lên.

2. Nếu sau mổ cắt một thùy tuyến giáp do ung thư ( tức là cắt 1 nửa tuyến giáp, vì tuyến giáp có 2 thùy) thì:

- Uống hóc môn tuyến giáp và điều chỉnh hóc môn tuyến giáp làm sao cho TSH dưới 1 và trên 0,2 là đạt yêu cầu.

- Mục đích là bổ sung hóc môn tuyến giáp cho thùy đã cắt và để hạn chế tái phát ung thư.

3. Nếu sau cắt 1 thùy tuyến giáp do ung thư và có di căn hạch thì bạn ở nhóm nguy cơ tái phát ung thư cao, do đó:

- Uống hóc môn tuyến giáp và điều chỉnh hóc môn tuyến giáp sao cho TSH dưới 0,5 và trên 0,2.

- Mục đích là hạn chế tái phát ung thư.

II. Sau mổ cắt toàn bộ tuyến giáp:

+ Sau mổ cắt toàn bộ tuyến giáp mà lành tính thì ngay khi ra viện bạn sẽ bắt đầu uống 100 mcg hóc môn tuyến giáp mỗi ngày, sau đó 1 tháng XN lại thì sẽ điều chỉnh cho phù hợp với từng người, TSH trong khoảng 0,3 đến 4,2 là được.

- Ngay sau khi mổ, những ngày nằm viện chưa cần bổ sung hóc môn tuyến giáp vì lượng hóc môn tuyến giáp vẫn còn trong người. Nếu có bổ sung hóc môn tuyến giáp trong những ngày nằm viện thì phải liều thấp từ 25 đến 50 mcg hóc môn tuyến giáp mỗi ngày.

+ Sau mổ cắt toàn bộ tuyến giáp mà do ung thư:

- Nếu đã có lịch uống xạ trong vòng 1 tháng ngay sau khi mổ thì không uống hóc môn tuyến giáp ngay sau mổ( ở Việt Nam bắt buộc phải ngừng uống hóc môn tuyến giáp 4 tuần trước khi uống xạ để TSH tăng trên 30 thì mới đủ điều kiện để uống xạ. Ở nước ngoài không cần phải ngừng hóc môn tuyến giáp trước khi uống xạ vì có thuốc TSH để tiêm) và sẽ ngừng từ lúc mổ cho đến uống xạ. Sau uống xạ 2 ngày thì bắt đầu uống bổ sung hóc môn tuyến giáp. Sau xạ 1 tháng sẽ XN để chỉnh liều lượng hóc môn tuyến giáp cho phù hợp với từng người.

- Nếu sau mổ cắt toàn bộ tuyến giáp do ung thư mà thời gian đến ngày uống xạ còn xa, hơn 1 tháng trở lên mới có lịch uống xạ thì nên uống bù hóc môn tuyến giáp ngay sau ra viện với liều tăng dần. Chỉ ngừng hóc môn tuyến giáp trước khi uống xạ 1 tháng.

*** Điều chỉnh hoocmon đạt theo hướng dẫn cơ bản sau đây:

1. Nếu đã cắt toàn bộ tuyến giáp do ung thư tuyến giáp thì bạn thuốc nhóm tái phát ung thư trung bình, do đó:

- Uống hóc môn tuyến giáp thay thế suốt đời.

- Uống hóc môn tuyến giáp và điều chỉnh hóc môn tuyến giáp dựa vào TSH sao cho dưới 1 và trên 0,2.

- Chỉ ngừng uống hóc môn tuyến giáp trong 2 trường hợp là trước mỗi đợt điều trị uống xạ 4 tuần và khi đã nhắm mắt xuôi tay. Nhớ là phải uống suốt đời trong bất kỳ trường hợp nào cũng không đc bỏ thuốc hóc môn tuyến giáp.

- Mục đích là cung cấp hóc môn tuyến giáp cho cơ thể và chống tái phát ung thư.

2. Nếu đã cắt toàn bộ tuyến giáp do ung thư tuyến giáp và có di căn hạch, và/ hoặc có di căn xa, và /hoặc khối ung thư to, và /hoặc khối u thâm nhiễm dính nhiều thì bạn được xếp vào nhóm nguy cơ tái phát cao, do đó:

- Uống hóc môn tuyến giáp và điều chỉnh sao cho TSH về mức 0,1 đến 0,2 hoặc là dưới 1.

- Mục đích là hạn chế tái phát ung thư

Tuy nhiên, lý thuyết là thế, nhưng phải điều chỉnh hóc môn tuyến giáp sao cho:

- Nếu đạt theo yêu cầu như trên thì thường là thừa hóc môn tuyến giáp so theo với nhu cầu của cơ thể để ức chế tế bào ung thư tuyến giáp ( tức là cường giáp). Có thể dẫn đến nhịp tim nhanh, rối loạn kinh nguyệt, mất ngủ, tăng hoặc giảm cân...

- Chính vì thế người bệnh phải biết tình trạng bệnh ung thư của mình để biết rõ mục tiêu điều chỉnh hóc môn tuyến giáp của mình là như thế nào, không ai giống ai và theo dõi sát tác dụng phụ của thuốc hóc môn tuyến giáp để báo với bác sĩ điều trị của mình để điều chỉnh cho phù hợp.

- Ví dụ: Vì nếu liều hóc môn tuyến giáp quá cao đúng theo lý thuyết nhưng gây mất ngủ, nhịp tim nhanh thì cơ thể cũng không khỏe, mà cơ thể mệt mỏi thì sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân dẫn đến không tốt trong quá trình sống và chữa bệnh lâu dài.

- Cả Bs và người bệnh đều phải có kiến thức và linh hoạt trong quá trình điều chỉnh hóc môn tuyến giáp. Không đc máy móc, cứng nhắc.

- Mở hộp thuốc hóc môn tuyến giáp ra đọc kỹ hướng dẫn trước khi uống.

- Hãy đến gặp Bs có kinh nghiệm chỉnh hóc môn tuyến giáp thì mới có sức khỏe và không tái phát ung thư.

Bs Mai Văn Sâm 0912290206